Kriyocerrahi, kriyoablasyon, perkütan kriyoterapi veya hedeflenen kriyoablasyon tedavisi olarak da adlandırılan kriyoterapi, kanser hücreleri de dahil olmak üzere hastalıklı dokuyu dondurmak ve tahrip etmek için aşırı soğuk kullanan minimal bir invaziv tedavidir.
Kriyoterapi topikal olarak (cilt yüzeyinde), perkütan olarak veya cerrahi olarak uygulanabilir. Topikal kriyoterapi tipik olarak cilt ve göz lezyonlarında kullanılır. Lezyon cilt yüzeyinin altına yerleştirildiğinde, iğneye benzer bir terapi probu veya aplikatörün cildin içine yerleştirilmesi gerekir. Bazen, cerrahi bir insizyon gerekir.
Girişimsel radyologlar, kriyoprobların vücut içindeki tedavi alanlarına yönlendirilmesine yardımcı olmak için ultrason, bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans (MR) gibi görüntü kılavuzluğu tekniklerini kullanır.
Girişimsel radyolojik tanı ve tedavilerin bazı yaygın kullanımları nelerdir?
Karaciğer, böbrekler, kemikler, akciğerler ve memelerdeki tümörlerin yanı sıra çeşitli vücut bölgelerindeki kitleleri tanımak ve tedavi etmek için kullanılabilir.
Hangi hastalıklar tedavi edilebilir?
Kriyoterapi özellikle cerrahi rezeksiyon mümkün değilse veya ameliyatsız tedavi seçeneği olarak cilt tümörleri, kanserli cilt lekeleri, prostat, karaciğer ve rahim ağzı kanserleri, meme, böbrekler, kemikler (omurga dahil), akciğerler gibi ve vücudun diğer bölümlerindeki tümörleri tedavi etmek için kullanılmaktadır. Uzun dönem etkinliğini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, kriyoterapinin seçilmiş hastalarda etkili olduğu gösterilmiştir.
Nasıl bir hazırlık gerektirir?
Büyük, cerrahi bir insizyon (kriyocerrahi) kullanılarak yapılan kriyoterapi durumunda kısa bir hastaneye yatış gerekecektir. Perkütan kriyoterapi ayakta tedavi hizmeti olarak uygulanabilir, ancak kısa bir gece hastanede kalmayı gerektirebilir.
Ekipmanlar neye benziyor?
Bu prosedürde ultrason, bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme, kriyoprob kullanılabilir.
Ultrason tarayıcıları, bilgisayar ve elektronik cihazlar içeren bir konsoldan oluşur. Ultrason, vücudun bazı bölgeleri için mükemmel bir yöntemdir, diğer bölgeler, özellikle hava ile doldurulmuş akciğerler, ultrason için yetersizdir. Bunun için tomografi veya tomografi özelliği olan bir anjiografi ünitesine ihtiyaç vardır. Ayrıca tümör yeri ve durumuna göre daha detaylı inceleme ve gerekirse MR ünitesi de kullanılabilir.
Prosedür nasıl çalışır?
Kriyoterapi, hastalıklı dokuyu yok etmek için aşırı soğuk oluşturmak için azot veya argon gazı kullanır. Vücudun dışında bulunan hastalıklı dokuyu yok etmek için, sıvı azot doğrudan bir pamuklu çubuk veya sprey cihazı ile uygulanır. Cilt yüzeyinin altında ve vücudun derinliklerinde bulunan tümörler için, doktor hastalıklı dokunun bulunduğu bölgeye deri yoluyla bir veya daha fazla aplikatör iğne veya kriyoprob yerleştirmek ve daha sonra sıvı azot veya argon gazı iletmek için görüntü rehberliği kullanacaktır.
Sağlıklı veya hastalıklı, canlı doku, aşırı soğuk veya sıcaklık koşullarına dayanamaz ve bunlardan ölür:
Yaklaşık -40 ° C altında hücre içi ölümcül buz kristalleri oluşmaya başlar veya 57 derece üstünde hava kabarcıkları hemen hemen her hücreyi tahrip eder.
Hücreler kanlanmaları küçük tümör kan damarlarında buz veya kabarcık oluşumuyla tıkandığında ölür ve pıhtılaşmaya neden olur. Ortalama kan pıhtılaşma süresi yaklaşık 10 dakika olduğundan aşırı soğuk, ölümcül buz sıcaklığına ulaşıldığından emin olmak için en az 10-15 dakika süreyle muhafaza edilir. Bu süre Lazer ve Mikrodalga ablasyonda oldukça kısadır. Ablasyon sıcaklığının doğrudan gözlemlenmesi mümkündür.
Kriyoterapi hücre ölümüne yol açan bir dizi adımdan oluştuğu için, tümörler tekrar tekrar dondurulur ve eritilir; tipik olarak, iki veya daha fazla donma-çözülme döngüsü kullanılır.
Hücreler yok edildiğinde, bağışıklık sisteminin beyaz kan hücreleri ölü dokuyu temizlemeye çalışır.
Prosedür nasıl uygulanıyor?
Kriyoterapi gibi perkütan görüntü kılavuzlu prosedürler en çok özel olarak eğitilmiş bir girişimsel radyolog tarafından girişimsel bir radyoloji ünitesinde veya bazen ameliyathanede yapılmaktadır.
Bu prosedür genellikle ayaktan tedavi bazında yapılır. Ancak, bazı hastaların prosedürü takiben hastaneye yatışı gerekebilir.
Vücudun derinliklerine deriden yaklaşılabilen tümörler için perkütan bir prosedür uygulanır ve ince, iğne boyutunda aplikatörler veya kriyoproblar yerleştirir.
İşlem sırasında kalp atış hızınızı, kan basıncınızı ve nabzınızı izleyen monitörlere bağlı olabilirsiniz.
Kolunuzda damar içine yatıştırıcı bir ilaç verilebilir. Orta derecede sedasyon kullanılabilir. Alternatif olarak, genel anestezi alabilirsiniz.
Aplikatörlerin veya kriyoprobun yerleştirileceği alan traş edilecek, sterilize edilecek ve steril bir örtü ile örtülecektir.
Bölgede çok küçük bir cilt insizyonu yapılır. Görüntüleme rehberliğini kullanarak, deri yoluyla hastalıklı doku bölgesine bir veya daha fazla aplikatör veya kriyoprob yerleştirecektir. Aplikatörler veya kriyoproblar yerleştirildiğinde, sıvı azot veya argon gazı verilir. Kriyoprobların yanı sıra, başka hiçbir şey vücuda girmez. Probun ucundaki sıcaklıktaki hızlı bir düşüş ile bir "buz topu" yaratılır. Bu, probun ucundaki alandaki tüm suyun donmasına neden olur. Görüntüleme, aplikatörlerin yerleşimini yönlendirmek ve donma işlemini izlemek için kullanılır. "Buz topu", ultrason, CT veya MRI kullanılarak görüntülenebilir.
Bazı tümörlerin tamamen donması için birden fazla aplikatör gerekir. Prostat kanseri için, ultrason rehberliği kullanılarak perine (rektum ile skrotum ve penis arasındaki doku) içine altı ila sekiz aplikatör yerleştirilir.
İşlemin sonunda aplikatör (ler) çıkarılır ve kanamayı durdurmak için basınç uygulanır. Derideki açıklık bandajla kaplıdır. Genellikle, dikişe gerek yoktur.
Prosedürün tamamı genellikle bir ila üç saat içinde tamamlanır.
İşlem sırasında ve sonrasında neler yaşayacağım?
Kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı ölçen cihazlar vücudunuza bağlanacaktır.
Lokal anestezi ile uyuşturulmuş cilt insizyon bölgesindedir. Kateter vene veya artere yerleştirildiğinde baskı hissedebilirsiniz.
İşlem sedasyon ile yapılır, intravenöz (IV) sedatif, işlem için rahat, uykulu ve rahat hissetmenizi sağlar. Ne kadar derinde olduğunuza bağlı olarak uyanık kalabilirsiniz veya olmayabilir.
Perkütan kriyoterapiyi takiben, normal faaliyetlerinize bir ila üç gün içerisinde devam edebilmelisiniz.
Sonuçları kim yorumluyor ve nasıl alabilirim?
Sizi tedavi eden girişimsel radyolog işlemin sonuçlarını belirleyecek ve sonuçları sizinle paylaşacak olan sevk eden doktorunuza bir rapor gönderecektir.
Girişimsel radyoloğunuz işleminiz veya tedaviniz tamamlandıktan sonra bir tekrar ziyaret ziyareti önerebilir.
Ziyaret, fiziksel bir kontrol, görüntüleme prosedürü (ler) ve kan veya başka laboratuar testlerini içerebilir. Takip ziyaretiniz sırasında, işleminizden veya tedavinizden bu yana yaşadığınız değişiklikleri veya yan etkileri doktorunuzla görüşebilirsiniz.
Avantajlar ve riskler nelerdir?
Yararları
Perkütan kriyoterapi için hasta gece boyunca kalabilir veya işlemden birkaç saat sonra bırakılabilir. Ağrı kontrolü için gece konaklamalarına genellikle ihtiyaç duyulmaz.
Perkütan kriyoterapi açık cerrahiden daha az travmatiktir, çünkü probu cildin içinden geçirerek sağlıklı dokuya verilen zararı sınırlamak için sadece küçük bir insizyon gerekir. Sonuç olarak, perkütan kriyoterapi daha az maliyetlidir ve açık ameliyattan daha az yan etki ile sonuçlanır. Bir hasta genellikle işlemden 24 saat sonra, eğer erken değilse, günlük yaşam aktivitelerine devam edebilir. Fibroadenomların tedavisi için kriyoterapi minimal skar dokusuna neden olur ve belirgin tedavi sonrası kalsifikasyonlara neden olmaz.
Riskler
Her perkütan prosedürde olduğu gibi, hem delinme hem de karaciğer, böbrek veya akciğer gibi dokuların donmasından kaynaklanan kanamalara neden olabilir.
Normal yapılarda hasar meydana gelebilir. Karaciğer kriyoterapisi sırasında safra kanalları yaralanabilir. Böbrek kriyoterapisi sırasında üreter veya toplayıcı sistem zarar görebilir. Rektum prostat kriyoterapisi sırasında zarar görebilir.
Diyaframın yakınında donma meydana gelirse, akciğerlerin etrafındaki alanda sıvı birikebilir.
İşlem akciğerin içinde veya yakınındaysa akciğer sönebilir.
Sinir hasarı oluşabilir. Tamamen donmuş sinirler, sinirlerin sağladığı alanda motor zayıflığına veya uyuşmaya neden olabilir.
İşlem sırasında uygulanan anestezi dahil ilaçlar ile ilgili komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Bu prosedür, röntgen ışınlarına maruz kalmayı içerebilir. Ancak, radyasyon riski prosedürün yararları ile karşılaştırıldığında önemli bir endişe değildir.
Prostat kanserinin kriyoterapisine bağlı olarak ortaya çıkabilecek spesifik komplikasyonlar:
Kalıcı iktidarsızlık, cinsel potansiyeli kontrol eden sinirler genellikle donma sürecine katılmaktadır. Bununla birlikte, bazı hastalarda problemi çözerek sinirler yenilenebilir.
Hasta anestezi altındayken, mesane boynunun şişmesi - işlemin bir sonucu olarak - iyileşene kadar idrarı boşaltmak için bir mesane tüpü yerleştirilir.
Kriyoterapinin sınırlılıkları nelerdir?
Kriyoterapi, bir tümörün cerrahi olarak çıkarılması zor olabilir veya bazı hastalar için imkansız olduğunda alternatif bir kanser tedavisidir. Ancak uzun vadeli etkinliği hala incelenmektedir. Halen yayınlanmış az miktarda veri, perkütan kriyoterapinin uzun dönem sonuçlarıyla ilgilidir ancak prostat kanseri için uzun süreli takipler, kanser kontrol oranlarının cerrahi veya radyasyon tedavisine benzer olduğunu göstermektedir.
Kriyoterapi yerelleştirilmiş bir tedavi olarak kabul edilir. Hastalığı sadece tek bir bölgede tedavi edebilir. Vücudun diğer bölgelerine yayılmış kanseri tedavi edemez. Doktorlar radyolojik görüntülerde gördükleri tümörleri tedavi ettikleri için mikroskobik kanser kaçırılabilir.
Kemik, böbrek, karaciğer ve akciğerde kullanımı ümit verici olsa da, daha uzun vadeli klinik sonuçları belirlemek için perkütan kriyoterapi araştırması devam etmektedir.
